بگذار مسلمان بامسلمان بجنگد.» اين راهكاري است كه دشمنان اسلام براي رهايي از باتلاق سقوط انتخاب كرده اند علماي اسلام چه شيعه و چه سني با درك صحيح رفتار دشمنان، نيت آنان را هدف قرار داده و در طول تاريخ، مسلمين را به اتحاد وانسجام اسلامي فراخوانده اند. در بين علماي شيعه سيدجمال الدين اسدآبادي از زمره اولين كساني است كه در اين راه قدم گذاشت و«نتيجه اتحاد را برتري و نيرومندي اهل اسلام» مي دانست. آيت ا... كاشف الغطا از مراجع عراق در زمان خويش حكم برحرمت بروز اختلاف گذاشت واعلام كرد:« در حالي كه دشمن ما را احاطه كرده است، مسلمين نبايد با بيان اختلافات سبب تضعيف جبهه اسلام شوند و اگر دست به دست هم بدهند شكست نخواهند خورد.»آيت ا... بروجردي نيز در راه وحدت مسلمين مكاتباتي باسران علماي اهل تسنن نمود و بابيان اينكه «تقريب مسلمين خدمتي بزرگ است» سازمان تقريب بين مذاهب را تقويت نمود. شهيد محمدباقر صدر نيز دراعلاميه خود به مسلمين عراق نوشت:«پيام من به شما فرزندان علي و حسين و فرزندان ابوبكر وعمراين است كه مبارزه ميان حكومت شيعه و سني نيست. حكومت سني كه خلفاي راشدين راهبران آن بودند سبب شد كه امام علي شمشير بردارد و تحت رهبري ابوبكر بامرتدين بجنگد.» در اعتقاد شهيد صدر مبارزه اصلي با سران شرك و كفر است.آنچه علماي شيعه را برآن داشت تا اين چنين به مسئله انسجام اسلامي توجه كنند، سيره عملي ائمه اطهار بود. ائمه بزرگوار شيعه در اعصار گوناگون براي آنكه نور اسلام براي هميشه خاموش نشود امر به مدارا با فرق اسلامي كرده اند. در روايتي از امام صادق (عليه السلام) آمده است.«هركس با آنان : اهل تسنن- در صف اول نماز بخواند مانند كسي است كه پشت سر رسول اكرم (ص) در صف اول نماز خوانده است( وسائل الشيعه ،كتاب الصلاه الجماعه باب 5) ودر كلامي ديگر چنين نمازگزاري را به شمشيرزن در راه خدا تشبيه كرده است و در ادامه شيعيان را به عيادت از بيماران و تشييع اموات آنان ترغيب مي نمايد. از اين دست روايات چنين برمي آيد كه در جامعه اسلامي براي آنكه از شر دشمن مشتركي كه از اساس باخدا و قرآن و پيامبر اعظم مخالف است، بايد از افتراق و هرآنچه باعث اختلاف است دوري گزيد. بروز وحدت ميان امت اسلام بايد به گونه اي برجسته باشد كه در صف اول نماز، اتحاد را به رخ دشمن بكشد.حضرت امام خميني «ره» نيز براساس همين اصل در دروس خارج فقه خود تقيه را به اضطراري ومداراتي تقسيم نموده و در تبيين قسم دوم آن بيان مي دارند كه«تقيه مداراتي، مدارا نمودن با برادران اهل تسنن است بدون اينكه حتي ترس و بيمي در كارباشد.» علامه طباطبايي نيز با تاكيد برحفظ انسجام مسلمين اعتقاد داشت:«ترديدي بر رجحان آن از نظر عقل و منطق نيست.» درميان علماي اهل تسنن نيز شيخ شلتوت، محمد عبده، شيخ سليم، محمدفحام و ... گام هاي موثري در مبارزه با تشتت مسلمين برداشتند. حضرت امام خميني«وحدت كلمه» را لزوم پيروزي بر دشمن مي دانست و اعلام نمادين «هفته وحدت» در ايام ولادت حضرت رسول نشان از اين امر دارد. به اعتقاد بنيانگذار بيداري اسلامي،«اختلاف راس همه فسادها است» كه ازخودپرستي و تكبر سرچشمه مي گيرد.نمايان است سخن از اتحاد مسلمين به معناي يكي شدن همه مذاهب نيست چه آنكه اين امري ناممكن است واختلافات جزيي حتي در ميان يك فرقه هم يافت مي شود منتهي سخن آن است كه اختلافاتي كه عمدتا در جزئيات و فروعات جلوه مي كند نبايد منجر به فراموشي اصول شود، چرا كه چشمان دشمنان شكافها را به خوبي مي يابد و از آنها براي فربگي خود تغذيه مي كند. در اوضاع كنوني جهان اسلام نيز لزوم يكپارچگي و انسجام اسلامي از هر زماني بيشتر احساس مي شود كه تاكيدات مقام معظم رهبري در ماههاي اخير و آغاز سال نو گواه آن است.
نویسنده : احسان آیتی
نویسنده : احسان آیتی